“Дахиад” гэж аав минь тушаалаа.
“Дахиад хий, наадхаа!”
Сүүлийн 15 минут сугадах мэхийг туйлдатлаа давтсан тул дахихаас халширч байв.
Хөмсөг рүү урсах хөлсөө тогтоох гэж нүдээ онийлгох зуурт аав “Сугадаад эргүүл” гэж орилно. Учраа бөхийнхөө гараас зуурч барьц авах гэж оролдсон ч хөлөрсөн гар минь халтирав. Нөгөө л үзэн яддаг үгээ сонслоо...
“Дахиад”
Зүрхний цохилт чихнээ лугшиж, аавын гомдом үгс гол руу сум мэт нэвтлэн орно.
Түүнийг ахлах сургуулийн коридороор эргэлдэж, бага үдийг зааланд өнгөрөөж эхэлснийг нь санадаг юм. Анхандаа аав намайг зөвхөн бэлтгэлд хүргэхээр л ирдэг байсан ч сониуч зан нь хөдлөөд биднийг үзэж суудаг болов. Дасгалжуулагч Аллен аавыг ганц хараад л барилддаг байсныг нь гадарлалаа. Дасгалжуулагчийн асуултад аав хазгай муруй англи хэлээрээ “Бага зэрэг, бага зэрэг” гэв. Тэр аавын чадварыг үзэхээр нөхөрсөг барилдаанд урилаа. Их сургуульдаа жүдогийн аварга, басхүү сумын начин явсан аав минь залуухан, бадриун дасгалжуулагчийг тэр дор нь дараад авлаа. Ингээд аавыгаа туслах дасгалжуулагчаар ажилд орохыг айдас, бахархал давхцан байж харсан юм.
Надад дарамттай санагддаг зүйл бол өсвөр насны хөвгүүдийн дунд улиг болсон “аав нь хүүгийнхээ орон зайд халдах” зовлон биш, харин тавьсан шалгуурт нь нийцдэггүйгээс үүдэлтэй. Аав минь монголын онгон зэрлэг хээр талд төрж, хурдны морь унаж, сургуульдаа коммунист дуу, лоозун цээжилж, гэрийнхээ үүдийг гэнэтийн гийчинд нээлттэй орхиж, тэдэнд хоол, хоноглох газар олгоход бэлэн өссөн хүн. Тэр, ээж нь давхар ажил хийдэг тарчиг амьдралд аавгүйгээр хүн болсон юм. Түүнийг өсгөсөн идэрхэн ах нарт нь нас намбатай монгол хүний тогтуун төлөв, нинж дутаж байв. Тиймээс л эр хүн амьд үлдэх, амжилттай байх гэдэг бол хүчтэй, хаттай, юунд ч ажрахгүй байна гэсэн үг хэмээн ойлгожээ.
Хожим нь манай гэр бүл Америкт цагаачлан зүдрэх зуурт Сан Францискогийн гэмт хэрэг, хар тамхинд идэгдсэн хорооллуудад би, таргалуулдаг, хямд, түргэн хоолны дэглэм дор амьдарч байв. Аав ээжийн жорлон сойтогдож, дээврийн плита нааж олсон орлогоор ийм л түвшинд амь зогоох боломжтой байв. Би дорхноо л миний ертөнц, аавын өссөн хөдөөгийн, нийтэч ахуйгаас шал өөр гэдгийг ойлгосон юм. Тэндэрлойнд гадаа тоглож байгаад өмссөн хувцсаа дээрэмдүүлж ч магад. Орон сууцны хороолол, архины дэлгүүрээр дүүрэн тэр дүүрэг хотын төвийн тод гэрэл, викториан байшингуудтай ойрхон боловч алдар цуу, эд хөрөнгөөс нь алс хол. Аавын бага насаа өнгөрөөсөн уудам тал нутаг давчуу, бохир гудамжаар солигдож, түүгээр нь арга ядсан эмс, догшин эрс, өөр газар амьдрах аргагүй махруу цагаачид холхино. Аавын эмнэг номхруулж сурсан насан дээр би гудамжнаа хөглөрөх тариурын зүүнд хүрч болохгүйг сурч байв. Түүнийг гэртээ ирэхэд аяга дүүрэн хонины чанасан бүхэл мах, төмс угтаж байсан бол намайг гэрт ирэхэд аав ээжид минь үл ойлгогдох шошго бүхий цаасаар багласан МкДиннер угтаж байв.
Дөрвөн хананы гадна мөнхөд байх эдгээр аюулаас болж би ихэд хаалттай өссөн юм. Аав шигээ нар жаргатал гадаа тоглож чаддаггүй байв. Хөршийн хүүхэдтэй зодолдчихвол хэлийг нь ч бүтэн ойлгодоггүй аав ээж маань эвлэрүүлнэ гэж найдалтгүй. Тэд маань бидний төлөө ажиллаж, үргэлж эзгүй байдаг сан. Телевиз, дүүргийн номын сангийн номууд л аав ээжийг минь орлож байв. Би америк соёлын тухай Симпсонс болон ПиБиЭс Кидс-ээс сурлаа. Долоон насандаа монгол хэл сурахаа больж, хамаг анхаарлаа англи хэлэнд төвлөрүүлэв. Энэ хэлийг амьдрахын эрхэнд сурсан бөгөөд монгол - америк хүүхдийн нийтлэг туулдаг замаар буюу хуулийн ээдрээтэй бичиг баримт, их сургуулийн даалгавар мэтийг орчуулж бага насаа өнгөрөөсөн юм. Аав минь англи хэл сурах гэж зовсоор үгийн баялаг нь арван настай хүүхдийн түвшинд ирээд гацав. Хүүхдийн хэл ярианы түвшинд нь би түүнтэй харьцдаг байв.
Барилдаж явсан тухайгаа ярихдаа аавын минь ажилд нухлагдсан царай бахархлаар дүүрч, харц нь гэрэлтэж, сүр жавхлан нь илэрнэ. Түүнийг ийн амжилтаа дурсахад монгол хэлнээс алсарч буй тархи минь үг бүрийнх нь утгыг тайлах гэж самгардана. Тэр Монголын умард хэсэг дэх Могод нэртэй суманд өсжээ. Амьдралын гараагаа эхлэх гэж зүдрэх түүнд бөхийн спорт аврал нь болсон юм. Хүнд хэцүү амьдралын цухлаа тайлж, үнэ цэнээ, эр хүн гэдгээ харуулах цөөн боломжийнх нь нэг бөх байв. Могод сум нь Булган хэмээх тамирчдаараа алдартай аймагт оршдог. Коммунизмын ачаар тарчиг ахуйдаа хавчигдалгүйгээр ойролцоох Эрдэнэт хотод жүдогийн клубт элсжээ. Тэнд түүнийг улсын мастер, аваргууд дасгалжуулж, хамт сурсан тамирчид нь улсын болон Ази тивийн аваргууд болон дэвжив. Аав минь улсынхаа хамгийн сайн багш тамирчидтай бэлтгэл хийж, олон төрлийн мэх, техник сурсан. Түүний барилдах хэв маягаас би монголчуудын дунд мянга мянган үеийн турш хуримтлагдан ирсэн эртний бөхийн барилдааны ур ухааны ул мөрийг мэдэрдэг. Барилдаж эхлэхдээ би илүүдэл жинтэй, бие муутай, аймхай нэгэн байлаа. Гэхдээ түүний амжилтын өв халаа, эрэмшил намайг дэвжээнд дуудсан юм.
Гэртээ ирээд бөхийн багт орсноо хэлсэн өдөр аав нүүр дүүрэн инээмсэглээд намайг тэврэв. Төдөлгүй инээмсэглэл нь сарниж, холч хараа, ганц өгүүлбэрээр солигдов:
“Одоо бэлтгэлээ хийе”
Дараагийн хэдэн сард сэтгэл минь байн байн уймарч, бүтэлгүйтэл намайг гүн ангалын ёроолд унагаж, арай хийн аажмаар даван туулснаар дээшээ мацаж гардаг байв. Бэлтгэлийн үед амьтан болсон мэт санагдаж, ухамсарт үйлдэл хийх хүнлэг удирдлага минь алга болж, зөвхөн инстинктдээ найдсан төлөвт шилжив. Бүр ан ав хийж, өдрөөс өдөрт илүү хол шогшиж сурч буй чоно болсон мэт санагдана. Аавын зогсоо зайгүй хэлдэг ганц үгт тушаал дор гаргасан энэ их зүтгэлийнхээ эцэст санаснаасаа хол гүйж, илүү хүндийг өргөж, дэвжээнд бусадтайгаа адил хугацаанд тэсэж үлдэж чаддаг болсноор өөрөөрөө бахархах боломж олдов. Энэ бүхний эцэст сонирхогчийн тэмцээний өмнөх сүүлийн бэлтгэл ирж, нөгөөх гайтай үг сонстов:
“Дахиад”
Надтай бэлтгэл хийж буй Конрад надаас өндөр, гэхдээ би илүүдэл жингээ гүйцэд хасаагүй байсан тул бид нэг жинд байлаа. Конрад бол америк хөлбөмбөгийн хагас хамгаалагч хийдэг өргөн цээжтэй, шөрмөслөг хөлтэй нэгэн. Надтай адил сонирхогчийн түвшнийх ч гэлээ тоглодог спортоосоо эрч хүч, туршлага агсжээ. Ааг омог, авьяас чадвар, аль алинаар нь би түүнээс дулимаг байлаа. Нөр их бэлтгэлийн үед түүнийг ганц ч унагаагүй бөгөөд тэмцээнд орохдоо аавын байнга заадаг зүйлсээс өөдтэй өөрчлөлт харна гэж горьдсонгүй.“
Нэг мэхээ сайн хийдэг болтлоо давт” гэсэн аавын шаардлагыг биелүүлэх гэж Конрад бид хоёр барилдсаар байв. Намайг унагатлаа надтай барилдах үүрэгтэй Конрад хүртэл залхаж байгаа нь илт байлаа. Надад албаар ялагдвал аав түүнийг бүрэн чармайлт гаргахгүй байна гээд шууд хэлэх учир мултрах замгүй. Тамир барагдаж, цухалдсаар тэр чигтээ уур хилэнгээр дүүрэв. Тэр мэхийг нь хийж чадахгүйг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа аавд уур хүрэв. Өөр шиг нь хүн биш гэдгийг ер ойлгож чадахгүй юм. Бага насаа түүн шиг өнгөрүүлээгүй, миний насан дээр туулсан зүйлсийг нь би туулаагүй шүү дээ. Сэтгэлийн гүндээ би хэзээ ч сумын начин болохгүй, миний бие бол миний л бие гэх гашуун үнэнийг мэдэж байв.
Энэ мөчөөс хойш надад учир шалтгааныг эсэргүүцэх, эсвэл бууж өгөх гэх хоёр сонголт үлдэв. Чадахгүй гэдгээ мэдэж, бодит байдлыг бүх талаас нь цэгнэсэн ч хийж барахгүй гэдгээ сүүлийн удаа аавдаа үзүүлэхийг хүссээр байв. Тайван байлгаад өгөөсэй хэмээн цөхрөнгөө барсандаа улангассан бөх болон хувираад Конрад руу дайрав. Суйлах мөчид аавын урмыг хугална гэдгээ урьдчилан харсан бяцхан хоолой сонсогдсон ч үнэхээр гайхмаар зүйл болж түүнийг тахимдаад авах нь тэр. Конрад эсэргүүцэж чадахгүй уналаа. Хавь хүртээгүй сайшаал хүсэмжлэн аавыг харвал ширүүн царай нь зөөлөрч, хором төдий мушийснаа үл ялиг инээмсэглэв.
Инээмсэглэл тодорсон даруйдаа арилж “Дахиад” гэж тушаав.
Маргааш нь шувуудын жиргээнээр өглөө эрт сэрж, Сан Франциско хотын их хүрээний дээгүүр дөнгөж нар мандахтай зэрэгцэн бид тэмцээн рүү хөдөллөө. Багийн дөрвөн тамирчнаас хамгийн их сандарсан нь би байлаа. Энэхүү сонирхогчдын тэмцээний дүн манай багийг хотын аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцоход чухал нөлөөлөх байв. Ахмад бөхчүүд маань биднийг үзэгчдийн суудлаас дэмжиж, аав дэвжээний хажуугийн сандлаас над руу бэлтгэлийн үеэрх шиг дүрлийтэл ширтсээр байв. Манай багийнхан халаалтаа хийх зуур тэмцээний оноолтыг зарлалаа. Миний жинд хоёр л өрсөлдөгч байсны нэг нь манай багийн Конрад гэнэ. Урьд нь олон ч удаа түүнийг давах гээд чадаагүй. Гэхдээ түүнтэй хоёр дахь тойрогт барилдана, харин эхний тойрогт танихгүй бөхтэй таарна гэхээр ялагдахгүй ч байж болох юм.
Багийнхаа нөлөө, аавын дарамт шахалтын алинд нь илүү автаад байна вэ гэдгийг хэлэх хэцүү байлаа. Өрсөлдөгч маань надархуу өндөртэй, өөр сургуулийн сурагч байв. Түүнээс өөрийгөө олж харлаа. Над шиг л чөлөөтөөр барилдаж үзэхээр шийдсэн бие муутай, мариалаг хүүхэд байв. Гэхдээ би тийм хүүхэд байхаа больсон байлаа. Бие минь өөрчлөгдсөн байв. Минутын дотор л бид хоёрын аль аль нь монгол аавтай, туйлдатлаа дасгалжсан нь илт мэдэгдэв. Бодож байснаас нь хурдан ухасхийж, хөл хутгах монгол мэхийг дахин дахин хэрэглэсээр түүнийг өвдөглүүлж дөнгөлөө. Надаас ийм түрэмгий дайралт хүлээгээгүй өрсөлдөгч минь сандарч байгаа нь илт. Би түүнийг гурван удаа төвөггүйхэн дарж унагаснаар барилдаан эхлээд хоёр минутын дотор оноогоор ялчхав.
Би дэвжээний зах руу “ямар вэ дээ” гэсэн байртай харж аавын царайнаас бахархал хайв. Өөдөөс дахиад л нөгөө дүрлийсэн ширүүн харц. Дорой өрсөлдөгчийг ялах нь аавын хувьд хүссэн үр дүн нь биш байлаа. Эн тэнцүү өрсөлдөгчийг ялаагүй бол тэр нь ялалт биш аж.
Аав намайг Конрадтай барилдахыг хүлээж буйг би мэдэж байв. Эхний давааг давсны дараа ялах эрмэлзэл минь бага зэрэг сулрав. Одоо хожигдсон ч эндээс өөртөө нүүр бардам, аавын сайшаалын үгстэй хамт явах юм шиг санагдав. Гэхдээ байгаа бүх эрч хүчээ дайчилж, хичээж зүтгэхийг минь аав минь нэг хараасай гэж бодогдов.
Ялах гэхээсээ урьд ааваасаа болон өвөг дээдсээсээ өвлөсөн монгол уран мэхийг ашиглах санаа төрж байв. Анхны тоглолтоос эрх чөлөө мэдэрч задгайрсан би Конрадад гэнэтийн бэлэг барихад бэлэн болж, барилдааныг эхлүүлэв. Тэр намайг бэлтгэлийн үеэр олон ялж байсан ч харваас миний анхны тоглолтод мэдэрсэн шиг сандарч байгаа нь илт байв. Үүнийг нь чадлаараа ашиглаж, барьц авсны дараа боломж олдохыг хүлээлээ. Тэр баруун мөрөө бага зэрэг доошлуулж, би аавын хэлдэг "дахиад" гэдэг үгийг сонсов. Би мөрнөөс нь зуурч эргээд түүнийг унагаж, оноо авлаа. Дараагийн үе эхлэхэд Конрад оноогоо тэнцүүлэх гэж над руу үсчсэн ч би хамгаалсаар үлдэв. Түүний царайнд аргаа барсан, бас намайг яагаад гэнэт санаснаас илүү цойлоод буйг ойлгох гэж ядах нь харагдаж байлаа. Яаж ч байсан түүнд ялагдахгүй дээ гэж бодов. Удалгүй шүгэл дуугарч тоглолт дууслаа. Аав руу хартал нүдэнд нь нулимс цийлгэнэж байлаа. Түүнтэй харц тулгаран зогсох мөчид миний хамгийн хүссэн зүйл бол энэ бүхнийг дахиад эхнээс нь хийх байв.
***О.Цогтбаатар, "Дахиад" баримтат хүүрнэл, англиас орчуулсан хувилбар., "Орчин үеийн Монголоос илгээв" номоос.
Орчуулагч Б.Наранцогт
Захиалах бол: https://shorturl.at/1Qv1q
Зургийн эх сурвалж: Unread
“Dakhiad,” commanded my father.
“Do it again.”
I had been practicing the underarm grip for the last fifteen minutes, and I could feel my overweight body dreading the repetition.
“Grab his shoulder from under his arm and turn,” he yelled while I squinted to beat back the sweat dripping down into my eyes. I tried to slip under my teammate’s arm, but his slickness made me lose my grip. Then I heard that hated word once more…
“Again.”
My ears were pounding with my heartbeat, but his words still penetrated like an arrow and humiliated me to my core. I remember when my father started haunting the hallways of my highschool, spending his afternoons in our gymnasium. He first came only to drop me off at practice, but his curiosity got the best of him and he stayed to watch. Coach Allen took one look at him and could tell that he used to wrestle. When he asked, my father answered in broken English, “little bit, little bit.” Coach Allen invited my father to spar to gauge whether he had any real talent. Quickly, my father, who was a college judo champ and a Sumyn Nachin, pinned my young, muscular coach to the ground. Iwatched with a mixture of pride and dread as my father took on the role of assistant coach.
My humiliation didn’t come from a father’s clichéd invasion of a son’s adolescent space, but rather from my failure to live up to his standards. My father grew up on the wild Mongolian steppe, racing horses as a small child, learning communist songs and slogans at school, and always leaving the ger door open in case a traveler passed by in need of food and a warm place to rest. He grew up in poverty without a father, while his mother worked two jobs. He was left to be raised by adolescent brothers who were missing the tempered judgment or mercy of a Mongolian elder. He came to understand that as a man, his survival and success meant being strong, tough, and invulnerable.
Later, when my family struggled to make it as immigrants in America, I lived on a fattening diet of cheap, affordable fast food while surviving in crime-infested, drug-addled San Francisco neighborhoods. It was all my parents could afford while they scrubbed toilets and laid roof tiles to eke out a living. I learned quickly that my world was different from the rural, communal place where my father grew up. In the Tenderloin, playing outside could mean losing the clothes off my back. It was full of apartment complexes and liquor stores, close to the bright lights of downtown and fancy Victorian houses, yet so far from their prestige and wealth. The open steppe of my father’s childhood had been replaced by narrow, dirty streets filled with desperate women, violent men, and hard-working immigrants who couldn’t afford to live anywhere else in the city but among them. At the age my father had learned to tame an angry feral horse, I was learning to not touch the shiny needles on the streets. When he once came home to a bowl of mutton and potatoes, I was coming home to a McDinner, wrapped with labeled paper that my parents couldn’t understand.
It was this ever-present danger outside our walls that led me to grow up sheltered. I couldn’t play outside the way my father once did, staying out until the sun disappeared beyond the horizon. I couldn’t start a fight with the neighbor’s child, and expect my parents to broker peace in a language they barely understood. My parents were constantly absent as they struggled to support us. The television and books from my local library were my parents. I learned about American society through the Simpsons and PBS Kids. At age seven, I stopped learning the Mongolian language, instead choosing to focus on English. It was out of survival that I learned this language, and I grew up with the common Mongolian-American experience of translating difficult legal documents and complex college assignments throughout my childhood. My father struggled to learn English, never learning beyond a 10 year old’s vocabulary. It was in these childish constructions that we communicated.
Yet, when my father told me his wrestling stories, the glory was apparent in the pride that filles his work-worn face and the way his eyes would shine. As he recounted his great feats, my brain scrambled to make sense of his words with my fading understanding of Mongolian. He was raised in Mogod, a small rural town in northern Mongolia. As he struggled to make a way for himself, wrestling was his escape. It was his chance to shed the stress of his hardship and prove his value and manhood when he had few visible indicators in his life. The town of Mogod is located in Bulgan, a province well-known for its athletes. While his family’s lack of wealth could have been an obstacle, the spoils of communism allowed him to join the Judo program at the nearby city center of Erdenet. Here, he was trained by experts and national champions from all over Mongolia, and some of his team mates went on to become champions and Asia Games competitors themselves. He learned a diverse array of styles while practicing with some of the best the country had to offer. I could sense the ancestral legacy carried through his wrestling style, the cumulative experience and wisdom of a thousand generations of Mongolians. When I joined wrestling, I was obese, unhealthy, and scared. But his legacy and pride at his accomplishments drew me to the mat.
The afternoon I came home and told my father that I had joined the team, he smiled wide and pulled me into an embrace. As quickly as the smile had come, it was gone again, replaced by a determined look and a single sentence:
“We train now.”
The next few months were an emotional roller coaster in which the bottoms were the fast, plunging depths of my failures and the peaks were the slow, ratcheting build of overcoming them. While training, I felt like an animal, the human control and self-consciousness of my actions faded and I slipped into a state where I relied entirely on instinct. I was like a wolf hunting and chasing, instinctually learning to run farther everyday to better hunt my enemies down. These efforts, driven by my father’s ceaseless, single-word commands made me eventually feel proud of myself when I could run farther than I expected, lift more weight than I thought I could, and last as long on the mat as anyone else on the team. All this led to the final practice before the rookie tournament, and to that dreadful word:
“Again.”
My training opponent, Conrad, was taller than me, but we shared the same weight class because I had yet to shed all of my former heft. He was a football linebacker, with broad shoulders and sinewy legs. Though he was a rookie like me, he brought experience and intensity from his sport. I was outclassed, both in aggression and talent. I had never taken him down during our repeated practice bouts and I doubted that what my father kept repeatedly teaching me would make a difference when we got to the tournament.
Conrad and I continued to spar to satisfy my father’s demands that we repeat the move until I got it right. It was clear that even Conrad was getting frustrated, as he was obligated to keep wrestling with me until I was downed. There was no way for him to escape by letting me win because he knew my father would call him out for not putting in his full effort. My exhaustion and frustration finally morphed into a full-bodied anger. I was angry that my father wouldn’t simply accept that I couldn’t do the move. He couldn’t understand that I wasn’t him, that I didn’t spend my childhood like he did, I didn’t have the experience that he had by the time he was my age. Deep down in my heart, I knew the unbearable truth, that my body was my own, and that I would never be a Sumyn Nachin.
From that point, I had two choices, defiance against reason or resignation to it. I knew that I would fail, but despite all the rational reasoning I possessed, I wanted to show my father one last time that I just couldn’t do it. Desperate for my father to leave me alone, I approached Conrad as a different, angrier wrestler, determined to prove something. As I dived into a leg grab, a small voice in my head already anticipated the disappointment of my father, yet surprisingly, I felt my hands wrap around his calf. Conrad could not do anything to stop me as I pinned him to the mat. As I looked at my father for the approval I had not realized that I had longed for, the intensity had lifted from his face and the corners of his mouth turned upwards for a brief moment in a small, but fleeting smile.
As quickly as his smile had come, it was gone. “Again,” he commanded.
The next day, we woke up to the sounds of the early morning birds and headed to the tournament while the sun was barely cresting over the San Franisco skyline. I was one of four rookies on our team, and the pressure weighed heavily on me. The results from this rookie tournament would be the first official standing in our team’s attempt to win the all-city championships. The veteran wrestlers were in the stands cheering us on while my dad sat in the seats, still staring at me with the same intensity he had worn during our practice sessions. Our team warmed up while they announced the order of the tournament. There were only two other rookie wrestlers in my weight class, but one of them was my partner, Conrad, who I had failed to defeat countless times be fore. I wasn’t slated to face him until my second match, which gave me a chance to experience my first official match against an unknown wrestler, my defeat feeling less pre-determined.
It was hard to tell whether I felt more pressure from my team or more from my father. My opponent was a student from another school who was my height. I saw myself reflected in him: he seemed to be the same kind of unhealthy, portly kid who decided to start wrestling. But I wasn’t that kid anymore. My body had changed. Within a minute, it became clear which one of us had a Mongolian wrestling father who had trained him relent lessly until his body felt at the point of breaking. Darting faster than he was expecting, I was able to repeatedly use Mongolian-style leg kicks to trip him. Not expecting an aggressive assault of this style, my opponent was clearly overwhelmed. I was able to win by points within the first two minutes of the match, pinning him three times with little effort.
I looked expectantly into the stands searching for pride on my father’s face. Instead, I once again found his cold intensity. For my father, victory over an under matched opponent was not the fruit he desired from his fostering of my skill. Victory meant nothing unless it was over an equal.
I knew that my father was anticipating my match with Conrad. After winning my first match, some of my own pressure to win had dissipated. I felt that if I lost, I could still walk out with my pride and my father’s approval, but only if he saw me exert all the energy and effort I possessed.
Victory in my mind came second to utilizing all the Mongolian skills and knowledge I had inherited from my father and our ancestors. Feeling liberated and loose from the first match, I came to the second match ready to give Conrad quite the surprise. Despite beating me many times in practice, I could tell that he was feeling the same nervousness that I had felt in the first match. I took advantage of this as best I could, and when we grappled, I saw my opportunity. He lowered his right shoulder slightly, and I heard my father utter, “again,” in my head. I aimed for his shoulder and turned, pinning him and winning points. When we reset for the next round, I played defense as Conrad desperately lunged at me to tie the score.I could see his desperation, as he struggled to understand how I had exceeded everyone’s expectations. But I was not going to let go of this victory for any reason in the world. Soon, I heard the whistle that ended the match. I lookep up to my father and saw the tears in his eyes. I stared back at my father, my intensity matching his and there was nothing I wanted more than to do it all again.
***Otgonbaatar Tsogbaatar, "Again" narrative non-fiction, original submission, "Dispatches from Modern Mongolian"
Order now: https://shorturl.at/1Qv1q
